آیا بیت کوین یک حباب است؟

برای اینکه بدانیم بیت کوین حباب است یا نه، باید این ارز دیجیتال را از نظر نوسانات قیمت، احساسات، رفتار تریدرها و تأثیر تبلیغات و اساساً، متغیرهای فاندامنتال بررسی کنیم. محققان بسیاری، حباب بیت کوین (Bitcoin Bubble) را با حباب‌های بزرگ تاریخ از جمله دات کام، لاله‌های هلندی و می‌سی‌سی‌پی نیز مقایسه کرده‌اند. مشکل اینجاست که به‌خاطر رفتار بیت کوین، نمی‌توان یک پاسخ بله یا خیر قاطعانه به حباب بودن آن داد.

برای رفع این مشکل، ما مقالات علمی و منابع مختلفی که موافق و مخالف حباب بودن بیت کوین هستند و همچنین نظر فعالان مشهور بازارهای مالی در این خصوص را بررسی می‌کنیم.

آیا بیت کوین یک حباب است؟

بیت کوین (Bitcoin) حتی اگر حباب هم باشد، هنوز نترکیده است. دیدگاه‌های مختلف درباره بیت کوین و دادن القابی مانند «مادر همه حباب‌ها» یا «طلای دیجیتال» به آن، عمدتاً بر احساسات و شهود استوارند و نیاز به مدل‌های تحلیلی دقیق‌تر برای قضاوت دارند. بنابراین، با یک پاسخ بله یا خیر قاطعانه نمی‌توان به این سؤال پاسخ داد که آیا بیت کوین یک حباب است یا نه.

تا کنون هم افراد زیادی بوده‌اند که با ادعای «ترکیدن حباب بیت کوین» در زمان‌های سقوط شدید قیمت آن، مرگش را متصور شده‌اند. بااین‌حال، این ارز دیجیتال هنوز زنده است و به حیات خود ادامه می‌دهد.

امروزه مقالات آکادمیک و معتبر مختلفی منتشر شده‌اند که که با مقایسه با دیگر حباب‌های معروف تاریخ در مورد حباب بودن بیت کوین تحقیق کرده‌اند. برای روشن‌تر شدن این موضوع، داده‌های منتشرشده در این مقالات را بررسی می‌کنیم تا از نظر علمی بتوانیم تصمیم بهتری برای حباب خواندن بیت کوین بگیریم.

دلایل مخالف حباب بودن بیت کوین

سوای دلایل موافق، دلایلی هم هستند که پاسخ‌شان به سوال آیا بیت کوین حباب است، منفی است. مشابه قبل، معیارهای فاندامنتال و بنیادین این ارز دیجیتال نقش بزرگی در رد کردن این نظریه دارند.

پذیرش روزافزون بیت‌ کوین

با ورود ETFها (صندوق‌های قابل معامله) و ساده‌تر شدن خرید بیت کوین برای افراد مسن‌تر و سرمایه‌گذاران سنتی، میزان پذیرش بیت کوین افزایش یافته است. نویسندگان مقاله «Bitcoin’s bubbly behaviors»، در تحقیق خود به رشد تعداد کاربران بیت کوین از ۵ میلیون نفر در سال ۲۰۱۶، به حدود ۳۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۲۳ اشاره کرده‌اند که نشان‌دهنده پذیرش گسترده این ارز دیجیتال در جهان است.

مقاله «Cryptocurrencies as financial bubbles» نیز در بخش نتیجه‌گیری می‌گوید با پذیرش روبه‌رشد بیت کوین به‌عنوان یک روش پرداخت توسط فروشندگان آنلاین، می‌توان روند قیمتی آن را بخشی از یک حرکت منطقی‌تر دانست.

به‌همین‌خاطر، می‌توان براساس این تحقیقات نتیجه گرفت که رشد قیمت بیت کوین به‌خاطر حباب نیست، بلکه از کاربرد و پذیرش آن ناشی می‌شود.

کاهش ارزش ارزهای فیات و استفاده از بیت کوین به‌عنوان ذخیره

مقاله «Bubbles in Bitcoin and Ethereum» گفته است که برخی سرمایه‌گذاران، بیت کوین را به‌عنوان یک دارایی ضد تورم (Inflation) در برابر کاهش ارزش ارزهای فیات می‌بینند. این نگرش می‌تواند رشد آن را توضیح دهد و عاملی برای رد فرضیه حباب بودن این ارز دیجیتال باشد.

محدودیت عرضه بیت‌ کوین و کمیابی

بااینکه گفتیم هاوینگ و محدودیت عرضه ۲۱ میلیون واحدی بیت کوین می‌تواند به‌عنوان عاملی برای حبابی‌کردن قیمت عمل کند. با این حال، نویسندگان مقاله «Bitcoin’s bubbly behaviors» و مقاله دانشگاه اوترخت (Utrecht University) می‌گویند که محدودیت عرضه، باعث نزدیک شدن بیت کوین به دارایی‌های واقعی و کمیابی مانند طلا می‌شود و در نتیجه، رشد طبیعی بلندمدت ارزش آن را به‌دنبال دارد.