صفر تا صد بلاکچین به زبان ساده

فناوری بلاک چین بی‌تردید یکی از بزرگ‌ترین نوآوری‌های قرن بیست‌ویکم است. با توجه‌ به تأثیر موجی بلاک چین روی بخش‌ها و صنایع مختلف، از امور مالی گرفته تا زنجیره تأمین و حتی آموزش و پرورش، آشنایی با این فناوری و نحوه به‌کارگیری مؤثر آن، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. کاربردهای فناوری بلاک چین در دنیای واقعی، آن‌قدر زیاد و جذاب است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.

در این مطلب به بررسی کامل فناوری بلاک چین، کاربردها و مزایا و معایب آن می‌پردازیم. با انواع بلاک چین و مفاهیم مهم مرتبط با آن آشنا می‌شویم و درباره سیر تکاملی آن توضیح خواهیم داد. بنابراین اگر دوست دارید بدانید بلاک چین چگونه کار می‌کند و به‌دنبال مطلبی جامع می‌گردید که با زبانی ساده پیچیدگی‌های آن را توضیح دهد، این مقاله برای شماست.

بلاک چین چیست؟

بلاک چین (blockchain) یک فناوری ثبتِ دیجیتالی است که انواع داده‌ها و اطلاعات را در خود ذخیره می‌کند به‌طوری که ذخیره‌سازی اطلاعات به‌صورت بلوک‌های پشت‌سرهم است تا امکان دستکاری داده‌ها از بین برود یا به‌حداقل برسد.

اگر تعریف بالا برایتان شفاف نیست، در ادامه بلاک چین را به زبانی ساده‌تر توضیح داده‌ایم.

در حقیقت تفاوت اصلی بلاک چین با هر پایگاه داده (هرجایی که اطلاعات در آن ثبت می‌شود) این است که توزیع‌شده و غیرقابل‌دستکاری عمل می‌کند؛ یعنی برخلاف سیستم‌های سنتی، داده‌ها را در یک صفحه اکسل یا سرورهای مرکزی ذخیره نمی‌کند.

در حقیقت، بلاک چین تشکیل شده است از تعداد زیادی کامپیوتر و هر کامپیوتر یک نسخه از اطلاعات را در خود ذخیره کرده است . به همین دلیل، نیازی به یک قدرت متمرکز برای مدیریت پایگاه داده خود ندارد. برای همین، بلاک چین یک دفتر کل توزیع‌شده است.

به‌کمک بلاک چین می‌توان به‌صورت دائمی، تغییرناپذیر و شفاف، همه داده‌ها و تراکنش‌ها را ثبت کرد. هرچیزی که دارای ارزش است، خواه کالای فیزیکی باشد یا غیرفیزیکی، در این شبکه مبادله‌شدنی است. از نظر تئوری و در بهترین حالتِ اجرا، بعد از ثبت اطلاعات در بلاک چین، هرگز نمی‌توان چیزی را در آن تغییر داد.

بیت کوین و ارزهای دیجیتال از بلاک چین برای ذخیره اطلاعات تراکنش‌ها استفاده می‌کنند؛ اما بلاک چین می‌تواند در هر جا که نیاز به ثبت اطلاعات به‌صورت توزیع‌شده و امن باشد، کاربرد داشته باشد.

ویژگی‌های اصلی بلاک چین
فناوری بلاک چین دارای شش ویژگی اصلی است:

۱. تغییرناپذیری و شفافیت

مکانیسم بلاک چین طوری است که وقتی بلاک‌های جدید به دفتر کل اضافه می‌شوند، دیگر کسی نمی‌تواند به عقب برگردد و آن را دستکاری، حذف یا ویرایش کند.

۲. غیرمتمرکز بودن

بلاک چین هیچ مرجع یا نهاد واحدی ندارد که آن را کنترل کند. گروهی متشکل از رایانه‌ها که به آن‌ها نود (Node) می‌گویند شبکه را مدیریت می‌کنند. می‌توانیم هرچیزی از ارز دیجیتال گرفته تا اسناد مهم و قراردادها را در آن ذخیره کنیم و با استفاده از کلید خصوصی مستقیماً به آن‌ها دسترسی داشته باشیم.

بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال غیرمتمرکز چیست؟ بررسی همه‌جانبه مفهوم تمرکززدایی

۳. امنیت پیشرفته

همین که بلاک چین نیازی به مرجع مرکزی ندارد، امنیت آن را تضمین می‌کند. زیرا هیچ قدرتی نمی‌تواند به‌میل خود ویژگی‌های شبکه را تغییر دهد. بااین‌حال، استفاده از رمزنگاری در این سیستم هم لایه امنیتی دیگری به آن اضافه می‌کند.

سیستم امنیتی بلاک چین از نوع «دو کلید» است. تمام اطلاعات موجود در بلاک چین رمزنگاری شده‌اند و ماهیت واقعی داده‌ها پنهان است. با کلید عمومی که فقط یک آدرس شامل رشته‌ای از حروف و اعداد است تراکنش‌ها را انجام می‌دهید و برای دسترسی به داده‌ها از کلید خصوصی استفاده می‌کنید.

۴. دفتر کل توزیع‌شده

بلاک چین دفتر کل عمومی است که اطلاعاتی درباره تراکنش‌ها ارائه می‌دهد. همه‌چیز در فضای باز قرار دارد و چیزی از کسی پنهان نمی‌ماند. همه مشارکت‌کنندگان در شبکه، این دفتر کل را ذخیره می‌کنند و می‌دانند در آن چه می‌گذرد.

۵. مکانیسم اجماع

هر بلاک چین شامل الگوریتم اجماع است. به‌زبان ساده، اجماع نوعی فرایند تصمیم‌گیری برای گروهی از نودهای فعال در شبکه است که درست مانند سیستم رأی‌گیری، اکثریت پیروز می‌شود و اقلیت باید از آن حمایت کند.

الگوریتم‌های اجماع متفاوتی وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها، اثبات کار (PoW) و اثبات سهام (PoS) هستند. به‌خاطر اجماع است که در شبکه بلاک چین، نیازی نیست نودها به هم اعتماد داشته باشند. اجماع تضمین می‌کند که اکثریت با تصمیمِ گرفته‌شده موافق‌اند و این خودش اعتماد ایجاد می‌کند.